طیف بینی رامان
روش های طیف بینی زیرقرمز (IR) و رامان ، برای مطالعه و بررسی مواد مختلف در حالت های جامد، مایع و گاز استفاده می شوند. اگرچه هر دو روش، اطلاعاتی در مورد ارتعاشات و چرخش های مولکولی (در حالت گازی) و نیز ساختار مولکولی به-دست می دهند، ولی مکانیسم برهم کنش تابش با مولکول، در هر دو روش تفاوت های مهمی دارد. طیف بینی زیرقرمز، نوعی طیف بینی جذبی است، در حالی که طیف بینی رامان با پراکندگی ناکشسان فوتون ها توسط مولکول ها، سروکار دارد. در واقع، طیف¬بینی رامان، طیف بینی پراکندگی است. وجه مشترک دو روش این است که در آن ها ساختار مولکولی و چگونگی توزیع الکترونی در مولکول، تعیین کنندۀ شدت یک جهش ارتعاشی (انتقال از یک حالت ارتعاشی به حالت ارتعاشی دیگر) است. از این نقطه نظر می توان هر دو روش را در مجموعۀ طیف بینی ارتعاشی طبقه بندی کرده و همان¬طور که در مباحث بعدی بیان خواهد شد، آن ها را مکمل یکدیگر تلقی کرد. بنابراین، برای تجزیۀ مواد، در برخی موارد تلفیق و ترکیبی از هر دو این روش ها مفید خواهد بود.
چون طیف ارتعاشی هر مولکول فقط منحصر به همان مولکول است و هر مولکول طیف ارتعاشی مشخصۀ خود را دارد (مانند اثر انگشت)، این روش ها بسیار گزینش پذیر هستند. از طرف دیگر، نقطه ضعف هر دو روش، به-ویژه طیف بینی رامان، حساسیت نسبتاً کم آن ها است. ولی با پیشرفت های زیادی که در ساخت دستگاه ها و روش های نمونه گیری و نمونه برداری از مواد صورت پذیرد، این نقطه ضعف تا حدود زیادی رفع شده است به طوری که در حال حاضر، این دو روش نه تنها درتجزیه کیفی و شناسایی ترکیبات، بلکه در تجزیهای کمی نیز کاربرد زیادی یافته است. به طور کلی، طیف بینی زیرقرمز و رامان، توسط متخصصان شیمی فیزیک برای به دست آوردن داده های تفصیلی در مورد وضعیت پیوندهای شیمیایی در مولکول ها مورد استفاده قرار می گیرد. ولی، در این فصل، توضیح نسبتاً جامعی در مورد اصول نظری، دستگاهوری و کاربردهای تجزیه ای دو روش طیف بینی زیرقرمز و رامان ارائه خواهد شد.
